رهبری فعال دولت جهت تحول در بخش حمل و نقل جاده ای كشور

كشور ايران در آستانه تحول در صنعت حمل و نقل قرار دارد. تغییر شکل (Reform) حمل و نقل با توجه به تغییرات فناوري و ساختار رخ داده اجتناب ناپذیر است. دو بازیگر قدرتمند جدید به صنعت حمل و نقل جاده ای ورود کرده است، یکی کامیون داران (تبدیل شدن رانندگان به مالکان ناوگان) و دوم بازارگاه های الکترونیکی. بهتر این است که دولت برنامه های خود را در راستای این تحول بطور شفاف ترسیم نماید. رهبری فعال دولت در این زمینه نقش کلیدی دارد. رهبری سیاسی انجام تغییرات تنها توسط دولت امکان پذیر است. دولت بايستي تبیین گر سیاستهاي جديد مشخص شده در حوزه حمل و نقل جاده ای به اصناف حمل و نقل  باشد،‌ مقررات را اصلاح نمايد،‌ موانع را از سر راه بردارد. 

صلاح ملی این است که هزينه مبارزه با تحول در حمل و نقل جاده اي كمتر شود و سرعت آن افزايش يابد. دولت بايد صادقانه به اصناف حمل و نقل بگوید چه برنامه ای دارد. مثلا بگوید می خواهیم تا سال 1400 حداقل 10 شرکت حمل و نقل فورواردر اصیل یا شرکت لجستیکی و یا بازارگاه بزرگ مقیاس صاحب برند داشته باشیم، کسب و کارهای کوچک در حمل نقل می توانند کریر باشند یا بصورت کارگزار (Broker) فعال باشند. می توان برای ترسيم ‌شرايط مطلوب، علمي استدلال کرد، اين نقش ذاتي دولت در توسعه پايدار است. به عنوان نمونه دولت چين برنامه "یک کمربرند یک جاده ( OBOR )" را براي بخش خصوصي و حتي كشورهاي ديگر تبيين مي كند و سپس اجرای آن را رهبری می نماید و يا دولت چين براي صنعت خودرو اين كشور چشم انداز ترسيم مي كند و اعلام مي كند تا سال 2025 بايستي 50% توليداتشان خودرو برقي باشد.

بين رابطه دولت با بخش خصوصي سنتي و بخش خصوصي نوين بايد تعادل برقرار گردد،‌ بخش خصوصي سنتي مي تواند بجاي مقابله با تغييرات،‌ در مسير تغييرات پيش رو همكاري نمايد، بازيگران قديمي حمل و نقل گزينه هاي متعددي پيش رو دارند.  پس از ترسيم سياستها، دولت مي تواند سلسله اقدامات اجرايي خود را آغاز نمايد مثلا در نقش راهبري، طي جلساتي با اصناف فعال در حوزه حمل و نقل مشاركت آنها را براي تغييرات جلب نمايد. جايگاه بازارگاه هاي الكترونيكي را براي كاميون داران و نقش آنها در بهبود سودآوري كسب وكار كاميون داري تشريح نمايد،‌ جايگاه شركتهاي حمل ونقل با ناوگان ملكي و شركتهاي حمل ونقل بدون ناوگان را در مقررات گذاري جديد ترسيم نمايد. دولت مي تواند نحوه صدور و تبادل اسناد حمل به روشهاي نوين را تعيين نموده و اجراي آن را هدايت نمايد. دولت بايد فضايي ايجاد نمايد كه همه بدانند كساني كه در اجراي سياستها مقاومت مي كنند و مانع ايجاد مي كنند (مانند ممانعت ازحضور بازارگاه ها در پايانه ها و مراکز اعلام بار) در حقيقت با تحول و توسعه اقتصاد حمل و نقل ايران مقابله مي كنند.

شايد اين بحث مطرح گردد كه حمل ونقل جاده اي در بحران بسر مي برد ‌(‌بحران پايين بودن کرایه، عدم سودآوري و اعتصابات) و صحبت از تحول در اين شرايط معني ندارد و گفته شود دولت بهتر است مبحث تن-کیلومتر را دنبال نمايد. اما دولت بايد علاوه بر اقدامات زودبازده و مديريت بحران، همواره براي چشم اندازهاي خود تلاش جدي كند اين كاري است كه فرزندان ما از دولت انتظار دارند و ديگر صنايع از دولت انتظار دارند. پيشرفت اغلب صنايع به پيشرفت حمل و نقل گره خورده است. همچون پدري كه براي آينده فرزند خود تلاش مي كند و برخي از خواسته هاي جاري او را قرباني آينده او مي كند.

نویسنده: روزبه افشاری