سواستفاده از درآمد کامیون‌دار با روش فعلی صدور بارنامه

روزبه افشاری کارشناس صنعت حمل‌ و نقل و حمل بار بیان کرد درگذشته و در شیوه سنتی تنظیم بارنامه، بارنامه یک قرارداد برای حمل‌ونقل و یک رسید دریافت کالا بود. امروزه بارنامه به‌عنوان یک منبع اصلی اطلاعات در زنجیره تأمین است.

وی با بیان این‌که بارنامه برای برنامه‌ریزی زمان‌بندی و ثبت محموله از طریق سامانه‌های الکترونیکی تبادل داده (EDI) استفاده می‌شود و این امر اهمیت آن را دوچندان کرده است، ادامه داد: بارنامه برای دولت هم بسیار پراهمیت است. در ایران اخذ عوارض 4‌درصد جابه‌جایی کالا با گردش مالی سالانه بیش از 20‌هزار میلیارد تومانی و هم‌چنین محاسبه مالیات عملکرد شرکت‌های حمل‌ونقل که درآمد حداقلی 2000 میلیارد تومانی دارند از طریق این سند صورت می‌گیرد.

افشاری افزود اصلاح فرمت بارنامه، روش صدور و مکانیزم تبادل آن، باید به اولویت جدی دولت تبدیل  شود زیرا از عوامل بهبود بهره‌وری اقتصادی حمل‌ونقل کامیونی به شمار می‌رود. از سوی دیگر روش فعلی صدور بارنامه زمینه سواستفاده از درآمد واقعی کامیون‌داران و درآمد دولت را فراهم می‌سازد. در برخی مسیرها صدور بارنامه به روش سنتی سبب افزایش 20‌درصد پیمایش خالی و اضافی کامیون‌ها و درنتیجه افزایش هزینه‌ها به همین میزان می‌شود. بارنامه می‌تواند به فرمت استاندارد (بین‌المللی) صادر و کد شناسایی اختصاصی استاندارد داشته باشد تا همواره توسط دولت و ذینفعان آن در زنجیره تأمین قابل بازیابی باشد، در حال حاضر سازمان راهداری یک کد رهگیری اختصاصی برای هر بارنامه صادر می‌کند، این کد خاص سازمان راهداری است و در زنجیره تأمین قابل‌استفاده نیست.

 بارنامه می‌تواند سراسری شود یعنی فرمت بارنامه در مدهای مختلف حمل یکسان باشد. در نهایت محتوای بارنامه می‌تواند به‌صورت الکترونیکی به دولت اظهار شود و الزام نسخه کاغذی، آن‌هم به‌صورت اوراق بهادار حذف شود و مبنای کنترل‌های پلیس در پاسگاه‌ها بین‌راهی استعلام الکترونیکی باشد. بین سامانه‌های نرم‌افزاری بخش خصوصی و دولتی بایستی تبادل داده صورت گیرد.

 وی دراین باره توضیح داد: صنعت لجستیک به دنبال کاهش قابل‌توجه در اسناد و مدارک است. به‌عنوان نمونه اتحادیه اروپا با همکاری ذینفعان صنعت حمل‌ونقل کالا و در راستای بهبود حمل‌ونقل چندوجهی نسبت به ایجاد یک پلتفرم تبادل داده الکترونیکی با عنوان E-freight‌ کرده است که بر اساس EU Transport Policy ایجادشده و از استانداردهای GS1 استفاده می‌کند. هم‌چنین در آسیا، دولت هندوستان پروژه‌ای در سال 2018 با عنوان e-way bill راه‌اندازی کرده است.

روزبه افشاری تصریح‌کرد استانداردسازی بارنامه و تبادل الکترونیکی آن منجر به جابجایی سریع و ساده‌تر کالاها، کارآمدتر شدن امور اداری، کاهش مصرف سوخت و هزینه‌ها و حذف فرآیندهای زائد شبکه تأمین و توزیع بارنامه‌های کاغذی می‌‌شود.